W Wielką Sobotę wierni w Kościele katolickim trwają przy Grobie Pańskim rozważając mękę i śmierć Chrystusa oraz jego zstąpienie do otchłani - oczekują na zmartwychwstanie. Zgodnie z polską tradycją tego dnia święcone są pokarmy na stół wielkanocny.
Zwyczaj ten istnieje w naszym kraju od XIII wieku.
W Wielką Sobotę Kościół nie celebruje mszy św., natomiast sprawowana jest liturgia godzin (brewiarz) w tym m.in. godzina czytań i jutrznia z udziałem ludu.
Ze względu na pandemią biskupi w Polsce wskazują, że tradycyjne błogosławienie pokarmów może zostać zorganizowane tylko pod pewnymi warunkami.
CZYTAJ WIĘCEJ: Biskup wydał zalecenie w sprawie święcenia pokarmów w Wielką Sobotę
W Wielką Sobotę w Kościele komunii świętej można udzielać tylko na sposób „wiatyku". Tego dnia nie sprawuje się również ślubów ani innych sakramentów, z wyjątkiem spowiedzi i sakramentu namaszczenia chorych.
Po zmierzch w Kościele odbywa się najważniejsza liturgia w roku nazywana Wigilią Paschalną, która należy już do Niedzieli Zmartwychwstania Pańskiego. Zgodnie z tradycją ta noc jest nazywana czuwaniem na cześć Pana. Chrześcijanie oczekują zmartwychwstania Chrystusa, który skruszywszy więzy śmierci, jako zwycięzca wyszedł z otchłani ofiarowując człowiekowi prawdziwe wyzwolenie.
Liturgia Wigilii Paschalnej składa się z czterech części. Pierwszą jest liturgia światła, która rozpoczyna się przed świątynią od obrzędu poświęcenia ognia i paschału - symbolizującego Chrystusa Zmartwychwstałego „Światłość Świata". Z powodu pandemii może ona rozpocząć się także na progu świątyni wyłącznie z udziałem najbliższej asysty. Kapłan na paschale żłobi rylcem krzyż, a nad nim grecką literę Alfa, pod krzyżem literę Omega, a na czterech polach między ramionami krzyża cyfry bieżącego roku. Jednocześnie głośno i wyraźnie mówi: „Chrystus wczoraj i dziś. Początek i koniec. Alfa i Omega. Do Niego należy czas i wieczność. Jemu chwała i panowanie".
Następnie procesja, wchodzi do ciemnego kościoła. Światło od świecy paschalnej stopniowo rozszerza na świece trzymane przez wiernych, po czym śpiewa się Exultet - orędzie paschalne. Jest to starożytny hymn, w czasie którego wielbi się wspaniałość Bożego dzieła odkupienia świata - od grzechu Adama aż do zbawienia, które dokonało się w Chrystusie.
Zgodnie z mszałem rzymskim druga część Wigilii Paschalnej - liturgii słowa składa się z dziewięciu czytań, przeplatanych psalmami i modlitwą. Pierwsze siedem czytań pochodzi ze Starego Testamentu i przypomina ważne momenty w całej historii zbawienia – począwszy od opisu stworzenia świata, poprzez zachowanie Abrahama, od którego Bóg zażądał ofiary z syna, oraz przejście przez Morze Czerwone. Z kolei o miłości Boga, zawarciu przymierza i skuteczności słowa Bożego mówią fragmenty z Księgi proroka Izajasza. Cykl czytań starotestamentowych kończy się bożą obietnicą oczyszczenia i przemiany człowieka.
Trzecia część Wigilii Paschalnej to liturgia chrzcielna. Po Litanii do Wszystkich Świętych celebrans poświęca wodę chrzcielną - poprzez włożenie paschału do naczynia z wodą, po czym wierni odnawiają swoje przyrzeczeniach chrzcielne wyrzekając się szatana i wszystkiego, co prowadzi do zła oraz wyznając wiarę w Chrystusa. W tradycji Kościoła w tym czasie dorośli przystępowali do sakramentu chrztu świętego.
Sprawowanie Eucharystii stanowi czwartą część Wigilii Paschalnej i jednocześnie jej szczyt. Jest ona celebracją ofiary męki, śmierci i Zmartwychwstania Chrystusa.
Zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 25 marca 2021 r. odnośnie do limitu uczestników nabożeństw w kościołach, w nabożeństwach mogą uczestniczyć przede wszystkim osoby związane z intencją mszy św. Bezwzględnie należy zachowywać zasadę – 1 osoba na 20 metrów kwadratowych.
W związku z pandemią oraz ograniczeniami sanitarnymi biskupi w poszczególnych diecezjach udzielili wiernym dyspensy od uczestnictwa w liturgiach zachęcając do łączności duchowej za pośrednictwem mediów.
(PAP)
autor: Magdalena Gronek
Grób Pański w kościele pw. św. Antoniego w Sokółce:
Ciemnica i Grób Pański w kościele pw. Najświętszego Ciała i Krwi Chrystusa w Sokółce. Zdjęcia - cksokolka.archibial.pl: