Miałeś wypadek, otrzymałeś odszkodowanie i teraz zastanawiasz się, czy będziesz musiał od niego odprowadzić podatek? Wcale nas to nie dziwi. Co do zasady, odszkodowanie stanowi przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Nie oznacza to jednak, że wszystkie wypłacane świadczenia podlegają opodatkowaniu. Niektóre z nich (wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych określonym w art. 21 ust. 1 ww. ustawy) korzystają ze zwolnienia od podatku. Chcesz dowiedzieć się więcej? Zapraszamy do lektury.
Opodatkowanie odszkodowań
Odszkodowanie jest świadczeniem przysługującym danemu podmiotowi, który doznał uszczerbku (szkody), bądź to w swoim majątku (szkoda majątkowa), bądź też w innych dobrach (szkoda niemajątkowa). Osoby fizyczne mogą być uprawnione do otrzymania odszkodowania za poniesioną szkodę z tytułu szeregu ustaw zapisanych, na przykład w Kodeksie cywilnym lub w Kodeksie pracy. Jednak jeżeli zastanawiasz się, czy odszkodowanie jest opodatkowane, musisz wiedzieć, że przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych mówią, iż odszkodowania są zwolnione z podatku, z zastrzeżeniem, że w niektórych przypadkach odszkodowania nie będą podlegały zwolnieniu od podatku i osoba fizyczna będzie musiała rozliczyć się z urzędem skarbowym. Przede wszystkim chodzi o odszkodowania otrzymane w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą.
Zwolnienie odszkodowań z podatku – podstawa prawna
Zastanawiasz się, czy odszkodowanie jest przychodem podatkowym? Odpowiedź na to pytanie przynosi polskie prawo. Bowiem w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych z 26 lipca 1991 roku (a konkretnie w zapisie z Dz. U. 1991 nr 80 poz. 350) czytamy, że odszkodowanie ubezpieczeniowe jest jednym z nieopodatkowanych źródeł przychodu. Oczywiście, jak w wielu sytuacjach, istnieją pewne wyjątki od ww. zapisu. Podatek od odszkodowania będą musieli zapłacić:
• przedsiębiorcy, którym ubezpieczyciel wypłacił rekompensatę za składniki majątku wykorzystywane w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą (takie osoby muszą wykazać również odszkodowania otrzymane od zakładu ubezpieczeń na mocy wyroku sądowego lub ugody sądowej);
• przedsiębiorcy otrzymujący inne odszkodowania w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą (w tym odszkodowania za utracone korzyści);
• rolnicy prowadzący tzw. działy specjalne produkcji rolnej, którzy otrzymali odszkodowanie za szkody na majątku wykorzystywanym do działalności rolnicze.
Jeśli więc dotyczy Cię chociaż jeden z ww. zapisów, pamiętaj, że musisz rozliczyć się z Urzędem Skarbowym. Jest to bardzo ważne, ponieważ brak rozliczenia PIT jest traktowany bardzo surowo i grożą na niego wysokie kary pieniężne.
Pamiętaj, że jeżeli otrzymałeś zaniżone odszkodowanie i chcesz sprzedać szkodę, aby uzyskać dopłatę do odszkodowania, to dopłata jest traktowana jako przychód i nie jest zwolniona z podatku.
Opodatkowanie odsetek od ubezpieczyciela
Jeśli chodzi o kwoty odsetek od otrzymanych odszkodowań, nie są one zwolnione z podatku dochodowego, więc należy je wykazać i opodatkować w zeznaniu rocznym za dany rok podatkowy. Trzeba jednak wyraźnie oddzielić tutaj odszkodowania i zadośćuczynienia, które na ogół nie ulegają opodatkowaniu od odsetek wypłaconych przez ubezpieczyciela. Niemniej z artykuły 481 Kodeksu Cywilnego wynika, że nie można utożsamiać odsetek za zwłokę z odszkodowaniem (naprawieniem szkody), w związku z czym odsetki nie korzystają ze zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych określonego w art. 21 ust. 1 pkt 3-4.
Wobec tego należy pamiętać, że otrzymane odsetki za zwłokę w wykonaniu zobowiązania cywilnoprawnego są przychodem opodatkowanym na ogólnych zasadach albo zryczałtowanym podatkiem dochodowym od przychodów ewidencjonowanych w odniesieniu do podatników tego ryczałtu, które należy wykazać w zeznaniu rocznym w pozycji „inne przychody ".
Podsumowując – przepisy mówią, że odszkodowanie jest zwolnione z podatku z pewnymi wyjątkami. Jeśli w Twoim przypadku rozliczenie PIT jest wymagane, koniecznie o tym pamiętaj. Urząd Skarbowy surowo karze za brak zeznania podatkowego, nakładając na „zapominalskich” wysokie grzywny. Jeśli zaś chodzi o kwoty odsetek od otrzymanych odszkodowań, te nie są zwolnione z podatku dochodowego.